Birçok kişi, özellikle gürültülü bir ortamda bulunduktan sonra, zaman zaman “kulak çınlaması” hissetmiştir. Ancak tinnitus, yani dış ortamdaki herhangi bir kaynaktan kaynaklanmayan bir sesin kişi tarafından duyulması, iç kulakla ilgili en yaygın sorunlardan biridir.
Kulak çınlaması olan kişilerin üçte birinden fazlası neredeyse sürekli semptomlar yaşamaktadır. Aslında, kulak çınlaması hakkında bilgi, bu rahatsızlıktan muzdarip kişiler arasında o kadar çok aranmaktadır ki, internette en sık aranan işitme ve kulakla ilgili sorunlardan biridir.
Tinnitus yaşayan kişilerin duydukları sesler kişiden kişiye farklılık gösterir. Birçok kişi tinnitusu kulak çınlaması olarak tanımlarken, diğerleri yüksek tiz bir ıslık, düşük tiz bir uğultu, cıvıldama, gıcırtı ve hatta müzik sesleri olarak tanımlar. Ancak genellikle duyulan sesler nispeten basittir.
Dahası, kulak çınlaması her iki kulakta veya sadece bir kulakta hissedilebilir. Sürekli olabilir veya farklı zamanlarda gelip gidebilir. Bazı kişiler ise kulak çınlamasını sadece tamamen sessiz bir ortamda, dışarıdan işitme sistemine çok az ses geldiğinde duyar.
Teknik olarak, tinnitus bir hastalık değildir. Bir semptomdur,belirtidir.
Genellikle, tinnitusu olan kişilerde bir dereceye kadar işitme kaybı da vardır. Tinnitus genellikle yüksek frekanslı işitme kaybıyla ilişkilidir ve en yaygın nedeni yüksek ve/veya uzun süreli gürültüye maruz kalmaktır.
Daha az yaygın olarak, tinnitus, hiperakuzi olarak bilinen aşırı ses duyarlılığı ile birlikte görülebilir.
Tinnitus en sık işitme kaybıyla ilişkilendirilse de, diğer durumlar ve yaşam tarzı öyküleri de tinnitus ile bağlantılıdır. Tinnitus yaşayan kişilerin bunu birinci basamak hekimleriyle görüşmeleri önemlidir. İşitme testi yaptırmak ve tıbbi müdahale gerektiren bir altta yatan neden olup olmadığını belirlemek için kulak hastalıkları uzmanı, genellikle bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanına yönlendirilebilirler.
Tinnitus, diğer şeylerin yanı sıra aşağıdakilerle de ilişkilendirilmiştir:
- Kulak ve sinüs enfeksiyonları veya tıkanıklığı
- Kulakta kulak kiri veya başka bir cismin tıkanması
- NSAID’ler (steroidal olmayan antienflamatuar ilaçlar) gibi yaygın olarak kullanılanlar da dahil olmak üzere 200’den fazla ilaç. Uzmanlar genellikle bunun, ilacın işitme için gerekli olan iç kulağın bir parçası olan koklea,salyangoz üzerindeki etkisinden kaynaklandığına inanmaktadır. Bazı ilaçlar işitme üzerinde geçici bir etkiye sahip olabilir ve bu etki ilacın kesilmesiyle sona erer. Ototoksik olduğu bilinen bazı kemoterapi ilaçları gibi diğer ilaçlar ise kalıcı işitme kaybına ve buna bağlı kulak çınlamasına neden olabilir.
- B12 vitamini eksikliği
- Temporomandibular eklem bozukluğu
- Vasküler sorunlar
- Ménière Hastalığı
- Otoskleroz
- Travmatik beyin hasarı
- Diğer tıbbi durumlar
Tinnitusun mekanizması
Çoğu tinnitus, iç kulakta, özellikle koklea’da meydana gelen hasardan kaynaklanır. Çok daha nadiren, tinnitus kulak ve beyin arasındaki sinirde (vestibüler sinir) meydana gelen hasar, beyin sapında ve nadiren de beyinde meydana gelen hasardan kaynaklanabilir. Tinnitus genellikle iç kulağın hasar görmesinden kaynaklansa da, tinnitus algısı aslında beyinde oluşur.
Pulsatil tinnitus
Pulsatil tinnitus olarak bilinen özel bir tinnitus türü vardır. Pulsatil tinnitus’ta, insanlar kulaklarında kalp atışlarına benzeyen bir ses duyarlar. Pulsatil tinnitus’un genellikle altta yatan bir nedeni vardır ve bazen kardiyovasküler sistem veya kan akışını veya türbülansı artıracak diğer sorunlarla ilgilidir. Doğru tanı için bir tıp uzmanına başvurmak önemlidir.
Geçici kulak çınlaması
İnsanlar genellikle gürültülü bir rock konseri veya başka bir gürültülü etkinlikten sonra kulaklarında çınlama hissederler. Bu genellikle gürültünün şiddeti ve süresine bağlı olarak geçici bir işitme kaybından kaynaklanır. Bu kısa süreli işitme kaybına geçici işitme eşik kayması denir.
Gürültülü bir olaydan sonra, kulaklarınızı gürültüden uzak tutmak ve sessiz bir ortamda kalmak önemlidir. Bu, kulaklarınızın iyileşmesine yardımcı olur. Geçici eşik kaymasından sonra iyileşme süresi kişiden kişiye değişir. Ayrıca, gürültüye maruz kalma derecesi ve süresine de bağlıdır. Bu tür geçici kulak çınlaması ve işitme kaybı sadece birkaç saat sürebilir, ancak bazen günlerce de devam edebilir.
Her koşulda , gürültü travması iç kulaktaki hassas tüy hücrelerine bir dereceye kadar kalıcı hasar vermiş olabilir. Ses dalgaları tarafından harekete geçirildiğinde titreşen bu tüy hücreleri, bir nevi işitmenin kapı bekçileri gibidir. Titreştiklerinde, işitme sinirini uyaran kimyasallar salgılarlar. Ardından işitme siniri, gerçek “işitme”nin gerçekleştiği beyine sinyal gönderir.
Bu tüy hücreleri hasar gördüğünde veya öldüğünde, yerine yenileri gelmez. Bu nedenle, bu tüy hücrelerine ve işitme duyunuza daha fazla zarar vermemek için gelecekte gürültülü ortamlardan korunmanız önemlidir.
Tinnitus ile yaşamak
Tinnitusu olan birçok kişi, bu rahatsızlığı etkili bir şekilde yönetmeyi öğrenir. Bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmak, altta yatan nedenlerin uygun şekilde tedavi edilmesini sağlayarak tinnitusun ortadan kalkmasına yardımcı olabilir. Tinnitus sadece işitme kaybıyla bağlantılıysa, tamamen ortadan kalkması olası değildir. Ancak genellikle yönetilebilir.
İşitme cihazları
Tinnitus genellikle gürültüye bağlı işitme kaybından kaynaklandığından, işitme cihazlarının yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Hatta, birçok yeni modelde tinnitusu hafifletmek için özel olarak tasarlanmış “ses terapisi” özelliği bulunmaktadır. Ancak işitme cihazları genellikle başka nedenlerle de yardımcı olur. Diğer sesleri yükseltmek suretiyle işitme cihazları işitsel uyaranları artırarak tinnitusun belirginliğini azaltır. Dahası, işitme kaybını telafi etmek için sürekli ve yoğun bir şekilde dinlemenin yarattığı gerginlik stresli olabilir ve kulak çınlamasını şiddetlendirebilir. Birçok kişi, işitme cihazlarının sadece duymaya yönelik çabayı azaltarak kulak çınlamasının kontrolünde faydalı olduğunu düşünmektedir.
Ses Maskeleme Cihazları
“Ses maskeleme”, ‘ses’ veya “beyaz gürültü” makineleri olarak adlandırılan cihazlar satın alınabilir ve kulak çınlamasını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ses maskeleme cihazları, kulak çınlamasının genellikle çok sessiz ortamlarda daha kötü olduğu fikrine dayanır. Bu ses makineleri, doğa sesleri, ortam sesleri veya beyaz veya pembe gürültü olarak adlandırılan, diğer sesleri bastıran geniş bir frekans aralığında sürekli, sakinleştirici arka plan gürültüsü gibi ince arka plan gürültüsü oluşturur. Kulak çınlaması olan birçok kişi için, bu ses maskeleme cihazları, kişinin dikkatini kulak çınlamasından tamamen veya kısmen uzaklaştırarak rahatlama ve gevşeme sağlar.
Bazı kişiler için kulak çınlamasını maskelemenin çözümü, bir vantilatör, dekoratif bir su çeşmesi, bir radyo, bir televizyon çalıştırmak veya arka planda okyanus dalgaları veya diğer yatıştırıcı seslerin kayıtlarını çalmak kadar basit olabilir. Gece dinlemek için tasarlanmış yastık hoparlörler, başkalarını rahatsız etmemek için pratik olabilir.
Tinnitusu değerlendiren ve tedavi eden bu konuda eğitimli odyolog, kişinin özel ihtiyaçlarına göre seçilmiş ve uyarlanmış kişiselleştirilmiş maskeler sağlayabilir. Tinnitus konusunda uzman bir odyolog, kişilere belirli tinnitus, ses ve uyku uygulamalarının kullanımı konusunda da tavsiyelerde bulunabilir.
Kulak çınlamasının psikolojik ve duygusal etkilerini yönetme
Bazı kişiler için kulak çınlaması özellikle rahatsız edici ve yönetilmesi zor olabilir.
Daha şiddetli kulak çınlamasına bazen eşlik eden anksiyete, depresyon ve/veya öfke ve hayal kırıklığını yönetmede belirli türde bilişsel ve davranışsal terapiler yardımcı olabilir.
Kulak çınlaması konusunda uzmanlaşmış odyologlar genellikle Kulak Çınlaması Yeniden Eğitim Terapisi(TRT), Kulak Çınlaması Aktiviteleri Tedavisi ve Aşamalı Kulak Çınlaması Yönetimi hakkında bilgi sahibidir.
Genellikle, sağlıklı yaşam alışkanlıkları kulak çınlamasıyla ilişkili stresi hafifletme eğilimindedir. Bunlar arasında düzenli egzersiz, stres azaltma, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve kafein ve nikotin gibi uyarıcı maddelerden kaçınma sayılabilir.
