Gelişimsel Dil Bozukluğu (Developmental Language Disorder-DLD), bireyin yaşına uygun dil becerilerini geliştirmekte zorlanmasıyla karakterize edilen, yaygın ancak çoğu zaman fark edilmesi geciken bir nörogelişimsel bozukluktur. Alıcı (anlama) ve/veya ifade edici (anlatma) dil alanlarında yaşanan kalıcı zorluklarla kendini gösterir.
Araştırmalar, erken çocukluk döneminde gecikmiş konuşma tablosu gösteren çocukların yaklaşık %47’sinde bu durumun zamanla gelişimsel dil bozukluğuna dönüştüğünü ortaya koymaktadır. Bu nedenle erken tanı ve izlem, bozukluğun gidişatını belirleyen en önemli faktörlerden biridir.
GDB’nin Belirtileri Nelerdir?
- Yaş düzeyine uygun kelime dağarcığına ulaşamama
- Cümle kurmakta zorlanma veya eksik yapı kullanma
- Karmaşık yönergeleri anlamada güçlük
- Olayları sıraya koyarak anlatmakta zorlanma
- Yeni kelimeleri öğrenmede gecikme
- Okuma-yazma öğrenmede güçlük
- Akademik başarıda düşüş ve sosyal ortamlarda iletişim sorunları
Gelişimsel dil bozukluğu sadece dil gelişimini değil; bilişsel, sosyal, duygusal ve akademik alanları da etkileyebilir. Bu nedenle yalnızca “geç konuşma” olarak algılanmamalı, çok boyutlu bir gelişim sorunu olarak değerlendirilmelidir.
Dil ve Konuşma Terapistinin Yaklaşımı
GDB, her bireyde farklı belirtilerle ortaya çıktığı için değerlendirme süreci kişiye özel planlanır. Terapistler hem alıcı hem ifade edici dil becerilerini, anlatım yetilerini, hafızayı, dikkat süresini ve sosyal iletişim becerilerini ayrıntılı testlerle analiz eder.
Terapide temel hedefler:
- Anlama ve anlatma becerilerini yapılandırmak
- Sözcük dağarcığını genişletmek
- Cümle ve hikâye kurma yetilerini geliştirmek
- Okul öncesi ve ilkokul düzeyinde öğrenmeye destek olmak
- Sosyal iletişim ve duygusal ifade kapasitesini artırmaktır
Terapiler oyun, hikâye anlatımı, görsel destekli çalışmalar ve yapılandırılmış görevlerle yürütülür. Aile iş birliği, okul çevresinin bilinçlendirilmesi ve çok disiplinli yaklaşım başarıyı artırır.
GDB ömür boyu sürebilecek bir bozukluk olsa da erken müdahale ile bireyin akademik ve sosyal yaşantısında işlevselliğini artırmak mümkündür.
